Czy wiecie, że Wici działają w programie Erasmus+ Unii Europejskiej? Właściwie, zanim jeszcze założyliśmy formalnie stowarzyszenie, uczestniczyliśmy w treningach dla edukatorów i osób pracujących z młodzieżą i dorosłymi. Odkąd mamy Wici możemy być także organizatorem takich wydarzeń. W poprzednich latach zorganizowaliśmy trening Reconnecting to the Basics oraz spotkanie sieciujące Nature-based Communities and Craftsmanship.
Na czym polegają treningi Erasmus+?
To kilkudniowe wyjazdy nastawione na uczenie się w formie edukacji nieformalnej (poza szkołą czy uczelnią) w grupie osób o podobnych zainteresowaniach i profilu zawodowym związanym z edukacją dorosłych i/lub młodzieży. Koordynatorem treningu jest organizacja, która ubiega się o jego dofinansowanie w krajowej Agencji Erasmus+ w swoim państwie. Do współpracy zaprasza organizacje z innych krajów UE, które stają się partnerami projektu. Uczestnicy treningu muszą być rezydentami krajów, które uczestniczą w projekcie. Z reguły z każdego kraju przyjeżdża 2-3 uczestników. Kluczowym aspektem treningów jest nawiązywanie kontaktów z ludźmi z innych organizacji z Unii i krajów partnerskich w celu wymiany doświadczeń i tworzenia nowych międzynarodowych działań.
The Forest Within Us
W dniach 15-21 października 2024 Anna Kępa i Emilia Pawłusz wzięły udział w szkoleniu The Forest Within Us organizowanym przez Asociación Sociocultural Cervantear w Guía de Isora na południu Teneryfy.
Celem spotkania była wymiana doświadczeń i praktyczne uczenie się tego, jak w edukacji czerpać z i łączyć kulturę – sztukę, tradycje, legendy, historię, z naturą, jej zasobami i cechami charakterystycznymi dla danego miejsca. Kryzys klimatyczny skłania nas do dostrzeżenia znaczenia środowiska naturalnego i refleksji nad tym, jak włączyć naturę do edukacji nowych pokoleń. Jednocześnie praca z kulturą jest kluczowa dla promowania zrozumienia, tolerancji i harmonijnego współistnienia różnych społeczności. Połączenie natury i kultury niesie potencjał edukacji i transformacji społecznej.
W szkoleniu wzięło udział ponad 20 osób, reprezentujących organizacje z Hiszpanii, Grecji, Chorwacji, Bułgarii, Szwecji, Litwy, Łotwy, Polski i Gruzji.
Natura i kultura
Trening składał się z dwóch części. W ciągu kilku pierwszych dni zespół Cervantear poprzez praktyczne ćwiczenia, także w terenie, pokazywał nam jakie metody edukacyjne wykorzystują w swoich działaniach na Teneryfie. Poprzez naukę na świeżym powietrzu oraz udział w warsztatach twórczych (literackich, artystycznych, performatywnych) uczyliśmy się narzędzi do wykorzystania w pracy z młodzieżą i dorosłymi. Pogłębialiśmy wiedzę o tym, jak projektować wysokiej jakości aktywności edukacyjne, które czerpią zarówno z tożsamości kulturalnej, jak i natury danego miejsca. Ogólnie schemat ćwiczeń polegał na wprowadzeniu uczestników, podaniu ram czasowych i miejsca, wykonaniu ćwiczenia i poddaniu go refleksji indywidualnej i grupowej. Każdy dzień kończyliśmy refleksją i dawaniem sobie informacji zwrotnej, dzięki czemu mogliśmy bardziej świadomie korzystać z programu.
Specyfika miejsca
Teneryfa, jej prekolonizacyjna historia i zachwycający ekosystem (wulkany, lasy laurowe i czarne plaże), stanowiła doskonałe pole do tworzenia zajęć edukacyjnych. W centrum wyspy znajduje się wulkan El Teide (najwyższy szczyt Hiszpanii), który od wieków dominuje nad krajobrazem.
Warsztaty w Parku Narodowym Teide (hiszp. Parque Nacional del Teide) były okazją do poznania historii i mitów Guanczów, ludzi żyjących na Teneryfie przed jej podbojem przez Hiszpanów. Po godzinie podejścia po czarnych, kamienistych zboczach, w pełnym słońcu, w otoczeniu ciągnących się przestrzeni czarnych kamieni wulkanicznych, wykonaliśmy krótkie ćwiczenie, podczas którego odgrywaliśmy jeden z mitów Guanczów. Przeżycie tego w tak unikatowych warunkach, w spotkaniu z wulkanami, miało niesamowitą wartość.
Innym ciekawym elementem programu był spacer w lasach warzynolistnych (inaczej wawrzynowych lub laurowych) połączony z ćwiczeniami integracyjnymi i edukacją przyrodniczą. Lasy laurowe na Teneryfie, zwane Laurisilva, to prawdziwa relikwia prehistorycznej epoki trzeciorzędu. Kiedyś porastały dużą część południowej Europy i Afryki Północnej, ale zniknęły wraz z ochłodzeniem klimatu. Dziś przetrwały głównie na Wyspach Kanaryjskich, Maderze i Azorach. Ich bujna roślinność, pełna mszystych drzew, paproci i endemicznych gatunków, tworzy magiczny, niemal bajkowy klimat.
Im dłużej byliśmy w lesie, tym mocniej odczuwaliśmy panującą w nim wilgoć. Woda dosłownie skraplała się na ubraniach, na włosach i twarzy. Dzieje się tak dlatego, że lasy laurowe działają jak naturalne “chmurołapy”. Drzewa i liście wychwytują wilgoć z pasatowych chmur i mgieł, kondensując wodę, która następnie spływa do gleby, zasilając źródła i strumienie. Dzięki temu zapewniają stały dopływ wody na wyspie, co jest kluczowe w jej suchym klimacie. Bez tych lasów Teneryfa miałaby znacznie większe problemy z dostępem do wody pitnej. Dlatego też utrzymanie i zwiększanie powierzchni lasów jest nie do przecenienia z perspektywy gospodarki wodnej wszystkich Wysp Kanaryjskich.
Efekty masowej turystyki na Wyspach Kanaryjskich
W trakcie treningu rozmawialiśmy także o problemach społecznych, m.in. zubożeniu mieszkańców, jakie nasiliły się w wyniku masowej turystyki i wykupu ziemi przez zagranicznych inwestorów po zaniżonych cenach. W trakcie naszego pobytu na Teneryfie odbyła się demonstracja przeciwko przebudowaniu jednej z lokalnych plaż. Sytuacja ta pokazuje, że mimo iż turystyka i budowa hoteli i infrastruktury wnoszą sporo do budżetu wyspy, lokalne władze i społeczność muszą podjąć zdecydowane działania, żeby wyregulować wpływ turystyki na środowisko i dobrobyt mieszkańców.
Sporo czasu spędziliśmy na przyglądaniu się alternatywie – turystyce zrównoważonej, która nie eksploatuje przyrody i mieszkańców, tylko wspiera ich przedsiębiorczość i dobrostan wysp na długie lata. Jednym z kluczowych elementów takiej turystyki jest dostarczanie odwiedzającym pogłębionych doświadczeń edukacyjnych i rekreacyjnych tak, aby turyści rozumieli miejsce, ludzi i lokalne środowisko.
Czas na refleksje
Podczas projektu Forest Within Us nie zabrakło także czasu na ćwiczenia introspektywne. Jednym z nich było blackout poetry, w dosłownym tłumaczeniu wykreślana poezja. Uczestnicy pracują na gotowym tekście (np. stronie gazety, książki, ulotce), zamalowując większość słów i pozostawiając tylko te, które tworzą nową, poetycką treść. W naszej wersji dodatkowo dodawaliśmy zdjęcia i hasła wycięte z gazet. Efektem były czasem absurdalne i satyryczne, a czasem bardzo poetyckie i głębokie teksty.
Innym ćwiczeniem nastawionym na refleksję było City as a human, czyli miasto jako człowiek. Patrząc na ocean, wyobrażaliśmy sobie miasta lub dzielnice, w których mieszkamy jako osobę, nadając jej cechy ludzkie, takie jak wygląd, charakter, sposób ubierania się czy nawyki. Był to dobry moment na zadanie sobie pytania, czy mieszkam w miejscu, które lubię, co w nim cenię, a co stanowi dla mnie problem.
Projektowanie ćwiczeń edukacji nieformalnej
W drugiej części treningu, podzieleni na grupy, projektowaliśmy własne ćwiczenia edukacyjne do przetestowania w terenie. Mieliśmy do wyboru przestrzeń lasu sosnowego albo zatłoczoną plażę. Grupy, które wybrały naturę, przygotowały ćwiczenia nastawione na sensorykę, uważność, pogłębienie kontaktu z naturą i poznanie współzależności ekosystemu. Na plaży i wokół niej zrealizowaliśmy ćwiczenia związane z obserwacją miejsca i ludzi, wychwyceniu zjawisk i problemów społecznych. Cechą wspólną wszystkich zajęć było pogłębienie relacji z otoczeniem. Okazuje się, że nawet będąc gdzieś przez kilka dni, możemy zanurzyć się w miejscu, być uważnym na jego specyfikę i poznać je wcale nieźle.
Efektem treningu jest zbiór aktywności edukacyjnych dla młodzieży, które zaprojektowaliśmy i testowaliśmy w międzynarodowych grupach. Bardzo dziękujemy organizatorom i innym uczestnikom za współpracę w tym wyjątkowym projekcie!
Partnerzy projektu: Learning Seed (Grecja), Young People in Focus (Chorwacja), BFree (Bułgaria), Wellbeing LAB, Erasmus+ Sweden (Szwecja), Vivid Future Youth (Litwa), Solis Dabā (Łotwa), Radi Vidi Pats (Łotwa), YPE • Youth for Peace and Equality (Gruzja) oraz Stowarzyszenie WICI (Polska).
Oficjalna strona projektu (w języku angielskim)
Organizator: Asociación Sociocultural Cervantear (Teneryfa, Hiszpania).
Zdjęcia: David Perdomo, Emilia Pawłusz oraz inni uczestnicy projektu.
You must be logged in to post a comment.