Z Chorwacji z nową perspektywą. O regeneratywności, zarządzaniu i przyszłości organizacji

Co sprawia, że jedne organizacje po latach wciąż mają energię do działania, a inne gasną mimo dobrych pomysłów i zaangażowanych ludzi? Jak rozpoznać moment, w którym zespół działa już „na rezerwie” – i co można z tym zrobić? Ten tekst jest zapisem naszych doświadczeń ze szkolenia Erasmus+ w Chorwacji oraz pracy z narzędziami, które pomagają patrzeć na organizację jak na żywy system. Dla osób z NGO, instytucji, edukacji i małych zespołów, które chcą działać strategicznie i długofalowo.

W listopadzie Anna Raczkowska i Emilia Pawłusz, czyli 2/3 zarządu Stowarzyszenia Wici, wzięły udział w międzynarodowym szkoleniu Sustainable Future of Organisations (Zrównoważona przyszłość organizacji) w chorwackim Stubičke Toplice, niedaleko Zagrzebia. Trening był częścią dwutelniego projektu Erasmus+ (KA210), realizowanego przez Academy of Growth e.V. z Niemiec oraz Čisteći Medvjedići z Chorwacji. Spotkaliśmy się z młodymi liderami, edukatorami i pracownikami organizacji pozarządowych z różnych krajów programu Erasmus+, by wspólnie przyglądać się nowym sposobom myślenia o pracy, zarządzaniu i relacjach w zespołach.

Jak wygląda trening Erasmus+?

Szkolenie miało intensywny, warsztatowy charakter i było prowadzone metodami edukacji pozaformalnej – czyli takimi, w których kluczowe są doświadczenie, praktyka i aktywne uczestnictwo. Pracowaliśmy w międzynarodowych zespołach nad realnymi wyzwaniami, które każda z organizacji przywiozła ze sobą. Uczyliśmy się poprzez działanie, rozmowę, ćwiczenia zespołowe, symulacje i wspólną analizę konkretnych sytuacji z codziennej pracy.

Ważną częścią treningu była wymiana doświadczeń – różne kraje, różne konteksty, a bardzo często podobne problemy i pytania o przyszłość organizacji. Dużo uwagi poświęcono także dobrostanowi zespołów, komunikacji i długofalowemu planowaniu, które nie opiera się na przeciążeniu, lecz na świadomym gospodarowaniu zasobami. Dzięki tej formule trening nie był abstrakcyjny – wszystkie narzędzia i podejścia od razu mogliśmy odnieść do realiów naszej pracy w Wiciach.

Najmocniejsze punkty: regeneratywność i podejście holistyczne

Dwa podejścia szczególnie mocno z nami rezonowały. Pierwszym z nich było zarządzanie oparte na idei regeneracji. Metafora regeneracji pochodzi z natury – przyroda nieustannie się odnawia, przechodzi przez cykle wzrostu, odpoczynku i odrodzenia. Podobnie można myśleć o organizacji jako o żywym systemie, który potrzebuje równowagi, energii i przestrzeni do rozwoju. Regeneratywna organizacja nie działa w trybie „więcej, szybciej, taniej”, ale buduje warunki, w których ludzie, pomysły i relacje mogą rozwijać się w długiej perspektywie.

Drugim bardzo ważnym elementem była metoda Holistic Context – całościowe podejście do wyznaczania celów i podejmowania decyzji. To metoda, która wymaga czasu, namysłu i pracy zespołowej, ale daje proporcjonalne efekty: spójność działań, większą klarowność kierunku rozwoju i lepsze osadzenie decyzji w wartościach organizacji oraz realnych potrzebach zespołu.

Jak zarządzana jest Twoja organizacja?

Jednym z najbardziej porządkujących narzędzi, z którymi pracowaliśmy, była Skala spektrum regeneracji: samoocena (Regeneration Spectrum Scale: Self-Assessment). Narzędzie to pozwala spojrzeć na codzienne funkcjonowanie organizacji z trzech perspektyw – bardzo konkretnie, przez pryzmat realnych sytuacji.

Działania degeneratywne to takie, które powoli „zjadają” energię zespołu i prowadzą do wypalenia, napięć i chaosu. Z życia wzięte przykłady to:

Działania zrównoważone pozwalają organizacji działać względnie stabilnie, ale często bez realnej przestrzeni na rozwój i zmianę. To na przykład:

Działania regeneratywne to te, które realnie odbudowują zasoby – ludzkie, organizacyjne i relacyjne – i pozwalają organizacji rosnąć w zdrowy sposób. W praktyce mogą wyglądać tak:

Dla nas w Wiciach praca z tą skalą była bardzo otwierająca. Pomogła nazwać zarówno wyzwania, nad którymi chcemy pracować, jak i nasze mocne strony. Co ważne – po lekkim dostosowaniu narzędzie to można stosować nie tylko w NGO, ale także w firmach, szkołach czy instytucjach.

Co znajdziesz w przewodniku Sustainable Future of Organisations?

Efektem projektu jest bezpłatna publikacja Sustainable Future of Organisations czyli praktyczny przewodnik do pracy nad strategią, kulturą organizacyjną, przywództwem i podejmowaniem decyzji, równowagą między pracą a życiem prywatnym.

W przewodniku znajdziesz zarówno konkretne narzędzia diagnostyczne, jak i ćwiczenia dla zespołów – w tym także dotyczące dobrostanu i przeciwdziałania wypaleniu (m.in. strona 71). To materiał, który nie narzuca gotowych rozwiązan, ale pomaga porządkować procesy, zadawać właściwe pytania i budować bardziej świadome organizacje.

Nie tylko dla NGO

Choć guidebook powstał z myślą o organizacjach pozarządowych, jego treści są dużo bardziej uniwersalne. Z powodzeniem mogą z niego korzystać także właściciele małych firm, członkowie instytucji kultury, muzeów czy organizacji edukacyjnych. Zawarte w nim koncepcje to po prostu dobre, odpowiedzialne zarządzanie, oparte na wartościach, relacjach i długofalowym myśleniu.

Co zabieramy z Chorwacji do Wici?

Dla nas udział w treningu był ważnym momentem refleksji – szczególnie w kontekście prawie dziewięciu lat działalności Wici i pytania „co dalej?”. Wracamy z Chorwacji z dużą dawką inspiracji, ale też z ciekawą świadomością, że w wielu obszarach od lat działamy w sposób zrównoważony i regeneratywny – tylko wcześniej nie nazywałyśmy tego w ten sposób. Intuicyjnie, poprzez codzienną praktykę prowadzenia organizacji, ale też dzięki wieloletniej współpracy z innymi stowarzyszeniami, instytucjami i zespołami, wypracowałyśmy rozwiązania bardzo bliskie temu, co Thomas Hagmans i Juraj Tomljanović, czyli twórcy przewodnika określają dziś jako regeneratywne zarządzanie. To dało nam nie tylko poczucie spójności, ale też język do opisywania tego, co już od dawna staramy się robić świadomie.

Bardzo dziękujemy Čisteći Medvjedići 🇭🇷 oraz Academy of Growth e.V. 🇩🇪 za przygotowanie szkolenia, a wszystkim uczestnikom za intensywną wymianę doświadczeń. Różne kraje – bardzo podobne wyzwania.